Naturalne farby, oleje, bejce, woski, impregnaty i mydła. Stworzone z szacunkiem dla środowiska i zdrowia ludzi.
To co proste jest najpiękniejsze! Drewno dobrze wpisuje się w praktycznie każdą stylistykę wnętrza, nic więc dziwnego, że coraz częściej kupujemy meble i dodatki wykonane z surowego drewna lub sklejki. Wykańczając taki mebel, możesz nie tylko podkreślić jego naturalną barwę i usłojenie ale także nadać mu zupełnie nowy kolor.
Doceniamy urodę drewna, nawet w jego niedoskonałej formie. Sęki, naturalne pęknięcia, wyraźny rysunek słojów czy dziury po gwoździach w drewnie z odzysku są w nowoczesnym designie mile widziane. Coraz częściej kupujemy też meble ze sklejki – nowoczesnej formy surowego drewna. Lżejszej, prostszej do obróbki i dającej się formować w efektowne kształty.
Choć niczym nie powlekana faktura drewna jest przyjemna w dotyku, to bez odpowiedniego zabezpieczenia surowe powierzchnie szybko staną się brudne. Wnikająca do drewna wilgoć może spowodować jego pęcznienie, a w szczególnie wilgotnych pomieszczeniach drewno mogą opanować zarodniki grzybów. Skoro wracamy do natury, to do wykończenia surowego drewna i sklejki warto zastosować naturalne produkty. Poniżej znajdziecie kilka użytecznych podpowiedzi.
Przed przystąpieniem do pracy trzeba koniecznie odpowiedzieć sobie na pytanie: jaki efekt chcę uzyskać? Czy rysunek słojów ma być widoczny czy ukryty, czy drewno ma pozostać w naturalnym kolorze czy ma się zabarwić?
W tym artykule skupiliśmy się na takich metodach zabezpieczania surowego drewna i sklejki, które nie zakrywają usłojenia.
Najczęściej chcąc pozostawić widoczny rysunek słojów sięgamy po lakier, olej, wosk lub olejowosk. Przyjrzyjmy się im bliżej:
Lakier – tworzy na powierzchni drewna cienki film, dzięki czemu zabezpiecza je przed uszkodzeniami mechanicznymi i wilgocią. Lakiery wykonane na bazie wody mają bezpieczny skład, jednak ze względu na niską odporność na ścieranie należy je stosować tylko na podłożach nienarażonych na intensywną eksploatację. Lakierowana powierzchnia drewna staje się wyraźnie gładka. Lakier być bezbarwny lub barwiony, występuje w kilku stopniach połysku. Jeśli w przyszłości zajdzie potrzeba renowacji mebla trzeba się pozbyć lakieru, dokładnie szlifując powierzchnię. Jeśli nie dysponujesz barwną wersją lakieru możesz drewno najpierw zabejcować na wybrany kolor.
Olej - wnika w strukturę drewna, odżywiając je bez zatykania jego porów, dzięki czemu wilgoć może z niego swobodnie wyparować. Olej w odróżnieniu od lakieru nie zostawia na drewnie wyczuwalnej warstwy. Najczęściej używanym olejem do konserwacji drewna jest olej lniany. Dodatek pigmentu mineralnego w niektórych olejach sprawia, że działają jak bejca, nadając barwę olejowanemu drewnu. Bejca olejowa wprowadza pigment w pory drewna, dzięki czemu kolor nie złuszczy się z czasem ani nie wyblaknie. Powierzchnie olejowane powinny być co jakiś czas konserwowane olejem lub woskiem.
Wosk – podobnie jak olej częściowo wnika w strukturę drewna (choć nie tak głęboko) a częściowo osadza się na powierzchni powlekając ją cienkim filmem. Zwykle ma postać pasty. Pielęgnuje i impregnuje drewno, które staje się matowe, jedwabiście gładkie i przyjemne w dotyku. Barwienie drewna woskiem wykonuje się za pomocą wosków barwnych. Najbardziej naturalnym rodzajem wosku do drewna jest mieszanina oleju lnianego z woskiem pszczelim i/lub woskiem carnauba, bez rozpuszczalników.
Olejowosk – łączy w sobie olej i tzw. wosk twardy. Może występować w formie barwnej. Pokryta nim powierzchnia jest przyjemna w dotyku i łatwa do utrzymania w czystości.
W krajach skandynawskich stosuje się do konserwacji surowego drewna także dość nietypowy środek – mydło lniane. Pisaliśmy o tej metodzie we wcześniejszym artykule o zabezpieczaniu podłóg drewnianych. Meble także można wykańczać szorując wielokrotnie mydłem.
Na fali trendów ekologicznych w urządzaniu wnętrz, meble ze sklejki stały się w ostatnim czasie bardzo modne. Podstawowym atutem sklejki jest jej odporność na odkształcenia i łatwość obróbki. Wykonane z niej meble są lekkie i mają ciekawe formy. Jak wskazuje nazwa, sklejka powstaje ze spojonych ze sobą cienkich arkuszy drewna, z których każdy jest obrócony względem poprzedniego o 90 stopni, co zwiększa wytrzymałość płyty. Bazą mogą być różne rodzaje drewna, najczęściej jest to sosna, brzoza, olcha i buk. Sosnowa i świerkowa jest mocno usłojona, natomiast brzozowa i bukowa bardzo delikatnie.
Podobnie jak surowe drewno, sklejka wymaga zabezpieczenia. Można do tego wykorzystać opisane wcześniej oleje, woski i bejce olejowe. Sklejka jest bardziej chłonna niż lite drewno, dlatego aby uniknąć przypadkowych przebarwień malując powierzchnię preparatami barwiącymi pracuj zawsze w kierunku słojów drewna i dokładnie zetrzyj nadmiar płynu. Ponieważ pigmenty mineralne stosowane jako dodatki do olejów barwią mocno i trwale, zawsze warto zrobić próbę w mało widocznym miejscu aby móc w razie potrzeby rozcieńczyć bejcę olejową. W konserwacji sklejki świetne efekty daje wcieranie w powierzchnię wosku. Podobnie ja w przypadku bejcy olejowej zalecamy zrobić wstępną próbę wybarwienia.
A co jeśli potraktujemy zabejcowaną powierzchnię kolorowym woskiem? Takie eksperymenty przynoszą bardzo interesujące efekty. Ponieważ wosk jest transparentny, nie zmieni całkowicie koloru powierzchni i ze spodu będzie przebijała barwa pomalowanego bejcą drewna. Również woski można nakładać jeden na drugi.
Co zastosować aby zabezpieczone drewno naturalnie się zestarzało?
Zarówno oleje, woski jak i olejowoski mają za zadanie nie tylko chronić drewno przed wilgocią ale także zapobiegać optycznemu starzeniu się drewna. Tymczasem, niektórzy właściciele mebli chcieliby aby drewno zmieniało się i przebarwiało z czasem, tak jak dzieje się to w naturze. Tu z pomocą przychodzą nowoczesne impregnaty na bazie nanokrzemianów. Są praktycznie niewidoczne, tworząc skuteczną barierę ochronną przed zaplamieniem i zawilgoceniem. Przy tym nie zaburzają procesu fotostarzenia, a nawet delikatnie go podkręcają. Drewno zaraz po konserwacji staje się bardziej żółte, jednak już po kilku tygodniach wraca do pierwotnej barwy aby potem stopniowo jaśnieć lub szarzeć (w zależności od gatunku drewna). Na ciemnym drewnie (np.dąb) zastosowanie nanoimpregnatu prowadzi do powstania patyny, która podkreśla strukturę drewna.
Impregnat z nanokrzemianami składa się z dwóch produktów, które należy nałożyć we właściwej kolejności. Oba preparaty są na bazie wody.
